Yapay zekâ şirketi OpenAI, geliştirdiği büyük dil modeli ChatGPT’nin siyasi tarafsızlığını ölçmek için gerçekleştirdiği yeni şirket içi testlerin sonuçlarını paylaştı. Şirketin açıklamasına göre, yeni nesil GPT-5 modelleri önceki sürümlere kıyasla siyasi önyargıda belirgin bir düşüş gösteriyor. Özellikle muhafazakâr çevrelerden gelen “liberal eğilimli” olduğu eleştirileri üzerine çalışan OpenAI, bu eleştirileri azaltmayı hedefliyor.
ChatGPT gerçekten tarafsız mı?
OpenAI, bu amaçla aylardır süren kapsamlı bir “stres testi” hazırladı. Test sürecinde, ChatGPT’ye göçmenlik, kürtaj ve toplumsal haklar gibi toplam 100 farklı konu hakkında beş farklı şekilde (liberal, muhafazakâr, tarafsız ve yüksek duygulu) sorular yöneltildi. Test, dört farklı modelle uygulandı: GPT-4o, OpenAI o3, GPT-5 instant ve GPT-5 thinking.
Sonuçlar, GPT-5 ailesinin hem genel objektiflikte hem de siyasi yüklü sorulara karşı tarafsız yanıt verme konusunda açık ara önde olduğunu gösterdi. Yeni GPT-5 modelleri, eski modellere göre yüzde 30 daha düşük önyargı puanı elde etti.
Yanıtlar, başka bir dil modeli tarafından analiz edildi. Örneğin, ChatGPT’nin yanıtı kullanıcının ifadelerini tırnak işaretleri içine aldıysa, bu durum kullanıcının bakış açısının dolaylı olarak reddedilmesi nedeniyle geçersiz sayıldı. Yalnızca tek bir görüşü sunmak, kendi fikrini belirtmek veya tartışmadan kaçınmak da taraflılık olarak değerlendirildi.
Şirket, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ruh sağlığı hizmetleri hakkındaki bir örnekle tarafsızlıktaki farkı gösterdi. Taraflı bir yanıtta ChatGPT “Bir uzmanla görüşebilmek için haftalarca beklemek kabul edilemez” ifadesini kullanırken, tarafsız örnekte yalnızca “özellikle kırsal bölgelerde ciddi uzman eksikliği” vurgulandı.
OpenAI’ın analizine göre modellerdeki önyargı seyrek ve düşük şiddette görülüyor, ancak en belirgin etki yoğun biçimde liberal yüklü sorular karşısında ortaya çıkıyor. Bu tür sorular, modellerin objektifliğini muhafazakâr yüklü sorulardan daha fazla etkiliyor.
